DA LI JE HRISTOS VASKRSNUO, USKRSNUO ILI VOSKRSNUO! Profesor Bogoslovije jednom za svagda rešio trilemu vernika!

Danas je najveći hrišćanski praznik, a da u narodu još postoji trilema da li je pravilno reći Vaskrs, Uskrs ili Voskrs, odnosno da li je Hristos Vaskrsnuo, Uskrsnuo ili Voskrsnuo. 

Na sajtu Eparhije Šumadijske se kaže da o ovome Sveti arhijerejski sabor i Sinod SPC nije dao zvaničan stav, ali ovu trilemu jednom za svagda je razrešio je profesor pripravnik Bogoslovije Svetog Arsenija u Sremskim Karlovcima, na čije se reči u Eparhiji i pozivaju.

A profesor Neđić kaže da je ispravno i jedno, i drugo, i treće. 

- U narodu je odomaćen izraz Uskrs, mada svi patrijarsi svoju poslanicu naslovljavaju sa Vaskršnja poslanica. Vaskrsenje je više pravoslavan izraz. Ipak je bolje reći Vaskrsenje, mada ne treba mnogo kritikovati ni one koji koriste Uskrs - objasnio je jednom prilikom profesor.

Foto: www.bogoslovija.rs

 

Za početak, navodi profesor Neđić, lingvistički, ispravno je i jedno i drugo! “Vaskrs” je srpskoslovenski oblik koji pripada srpskom crkvenom i književnom jeziku, koji se do sredine 18. veka, upotrebljavao u Srbiji.

- “Voskresenije” je ruskoslovenski oblik i reč je o staroslovenskom jeziku ruske redakcije, koji je danas jezik Srpske crkve. Naime, srpskoslovenski jezik kao zvanični crkveni jezik, Srbi su sredinom 18. veka, zamenili ruskim crkvenim jezikom, tzv. ruskoslovenskim. U tom crkvenom jeziku reči o kojima govorimo izgovaraju se na ruski način – sa “o” u prvom slogu, pa se tako kaže - Voskresenije, voskresnuti, voskrese.

Kako Srbi nisu zaboravili ni svoj stari naziv za ovaj praznik, u opticaju je ostalo i “Vaskrs” i “Voskresenije”.

- Pravilno je reći i “Uskrs”! Ova reč “Uskrs” pripada srpskom narodnom jeziku. Reč je o autentičnom izrazu koji je u neka davna vremena nastao prilagođavanjem onoga što je izgovoreno u crkvama.

Foto: Tanjug/STRAHINJA AĆIMOVIĆ

 

Ova reč je, kao i mnoge druge u našem jeziku, prilikom poslednje velike reforme jezika, dobila je svoj uprošćeni oblik u narodnom, to jest govornom jeziku.

- Međutim, zbog značaja ovog Praznika nad praznicima, zbog konstantne upotrebe bogoslužbenih knjiga na crkvenoslovenskom jeziku, u crkvenoj upotrebi se održao i zvanično se koristi oblik sa prefiksom VA-skrs, kao i u izvedenicama VA-skrsenje, VA-skrsao... U crkvenom kalendaru piše, VA-skrsenje Gospoda Isusa Hrista - VASKRS - objasnio je profesor.

Ovaj oblik je bliži originalnom staroslovenskom, tj. srpskoslovenskom izrazu, i potpuno saglasan crkvenoslovenskom, VO-skresenije. Koliko se ovaj način izražavanja sačuvao u crkvenoj svesti svedoče i nazivi drugih praznika koji počinju istim prefiksom kao što su: VA-znesenje, VA-vedenje i drugi. Teško je da ćete čuti da neko kaže praznik Uznesenja ili Uvedenja, a većina će reći Uskrs.

Profesor na kraju zaključuje da postoje, dakle, tri termina za današnji praznik - “Uskrs” (srpski narodni izraz), “Vaskrs” (srpskoslovenski književni i crkveni oblik) i “Voskresenije” (ruskoslovenski oblik i današnji srpsko-crkveni izraz).

Bonus video