DARKO I DRAGUTIN, DVA OKA SOKOLOVA: Kako su dve ČUVENE fotografije proslavile SRPSKOG RATNIKA

Vesti

11.11.2023

20:15

Pratite nas i putem Android ili iOS aplikacija

Slika izviđača 72. specijalne brigade Darka Đorđevića iz 1999. osvojila svet, isto kao i njegovog zemljaka 83 godine ranije.

DARKO I DRAGUTIN, DVA OKA SOKOLOVA: Kako su dve ČUVENE fotografije proslavile SRPSKOG RATNIKA

Sudbina je htela da poručnik Darko Đorđević (53) krene stopama svog zemljaka Dragutina Matića, koji je u slavnu srpsku istoriju Velikog rata ušao upamćen kao Oko sokolovo. Isto kao i Dragutina, Darka je, između ostalog, proslavila jedna fotografija, ali iz 1999. godine i vremena agresije NATO na Srbiju.

- Dragutin Matić umro je 1970. u rodnom selu. Kada su u Nišu čuli da je simbol srpske vojske iz Prvog rata bolestan, hteli su da po njega pošalju sanitetski helikopter, ali bilo je kasno. Iste te godine, u Aleksincu, rođen je poručnik Darko Đorđević. Poreklom je s Jastrepca, susedne planine. Isto kao Matić, i Đorđević je bio naš čelni izviđač, ali u ratovima devedesetih - kaže za Srpski telegraf Dragan Vujičić, reporter Večernjih novosti koji je prvi uvideo paralelu između dvojice ratnika.

Sve sličnosti dvojice vojnika

- Đorđević rođen 1970, iste godine kada je Matić preminuo

- poreklom su iz istog kraja
- obojica su teško ranjavani
- i Darko i Dragutin se posle oporavka vratili u jedinicu

SVI GA PRISVAJAJU

Matića je u pozi gde napeto osmatra neprijateljske položaje fotografisao čuveni ruski fotograf Samson Černov, dopisnik lista Novo vremja. Srpski gorštak je svetski poznat postao posle izložbe u Njujorku 1916, gde je štampana razglednica s njegovim likom.
Vujičić pojašnjava da je Đorđević, ratnog imena Tigar, slavu poneo u aprilu 1999, kada je uslikan na Kosmetu na položaju s drugovima iz 72. specijalne brigade:

- Njegova fotografija na kojoj je sa snajperskom puškom, a koja je preko Rojtersovog servisa otišla u svet, štampana je u svim našim i najprestižnijim svetskim novinama u godini agresije, a posle toga su je prisvojile nebrojene vojske i specijalizovani vojni sajtovi na svim meridijanima.

Dragutin i Darko učestvovali su u po četiri rata. Dragutin je krenuo kao vojnik 1910, a u rodno selo se vratio 1919. kao kaplar. Darka je rat kao običnog vojnika zatekao 1990. u Rijeci, a skinuo je uniformu 2006. kao poručnik. Obojica su preživela teška ranjavanja, Dragutin na Gruništu u Makedoniji, a Darko negde kod Skelana u BiH. Posle višemesečnog bolničkog lečenja, oba izviđača su se vratila u jedinicu.

Na omotu ploče "Marš na Drinu"

Dragutin je tek 1965. saznao da je slavan, kada je izašla gramofonska ploča "Marš na Drinu" s njegovom slikom na omotu. Kostadinka Matić iz Niša, koja je poznavala izviđača, kupila je ploču i poslala poštom u Kaletinac. Novine pišu da je Matić bio iznenađen i da nije znao ni za izložbu u Njujorku niti za druge štampane stvari iz Prvog rata koje nose njegovu sliku.
I Darko je bio iznenađen kada je njegova slika počela da se širi svetom munjevitom brzinom. Objavljena je od Japana preko Irana do Amerike i Kanade. Štaviše, ta slika je na uglednom američkom vojnom sajtu Taktikal operejšn postavljena uz deo koji se bavi snajperistima.

U PENZIJU SA SABLJOM ČASTI

Nakon golgote u Hrvatskoj, iz protivterorističke čete bataljona vojne policije Gardijske brigade prešao je u Bataljon za antiteroristička dejstva 72. specijalne u formiranju. O godinama kada je nastala čuvena slika ne priča i napominje da su njegovog zemljaka Matića opisivali kao čoveka koji je znao da se prikrade, prebroji neprijatelja i da se vrati.

- Da, on je bio, kažu, vrhunski strelac, a ja sam postavljen za prvog komandira snajperskog tima koji je u našoj vojsci formiran u Bataljonu vojne policije za protivteroristička dejstva 72. specijalne brigade - dodaje Đorđević.

Nakon rata na Kosovu našao se u protivterorističkom odredu Kobre u obezbeđenju visokih vojnih i civilnih rukovodilaca. Godine 2006, kao poručnik, ispraćen je u penziju sa Sabljom časti, dodeljenom od kolega.

- Nema veće vojničke časti! - s ponosom govori Darko.

"Tata, evo te u igrici!"

Američka firma "Atari", koja se bavi kreiranjem video-igara za "Akt of vor", upotrebila je Darkov lik kao ikonicu za uvođenje snajperiste u rat. Animacija je prodata u milionima primeraka, a naš specijalac je za to saznao tek pošto mu je sin uzbuđeno rekao: "Tata, evo te u igrici":
- Sem supruge i mojih saboraca iz 72. specijalne brigade, niko nije znao ko se krije iza te fotografije. Čak je jedan moj prijatelj s porodicom došao kod mene u posetu i doneo sliku uz komentar kako naš vojnik moćno izgleda.

Hrvati mu držali mačetu pod grlom

Đorđević je 1990. otišao na redovno odsluženje vojnog roka u Rijeku, a zbog katastrofalne greške svog generala koji je poverovao Tihomiru Oreškoviću namamljen je u klopku s ostalima u vojnoj koloni u Gospiću.

- Držali su mi mačetu pod grlom, general je odleteo helikopterom iz kasarne u blokadi, a nas, nekolicinu pratilaca, koji smo zarobljeni, Hrvati su pokušali da transportuju u Zagreb preko Rijeke. Naoružani pripadnici Zbora narodne garde su nas sprovodili redovnim autobusom, naoružani samo pištoljima. I dalje je kod njih postojao strah od JNA, primetili smo taj strah i lako smo s njima izašli na kraj - seća se Đorđević.

Iz čina desetara zbog uspešne organizacije bekstva unapređen je u mlađeg vodnika.

Po povratku u matičnu jedinicu napisao je službenu belešku, koja je direktno optuživala generala, tadašnjeg načelnika Štaba Riječkog korpusa. Potom se ceo njegov korpus preselio u Bileću, a on je stupio u profesionalni vojnički status.

Inspiracija za umetnike

Darkova fotografija bila je centralni deo postavke velike izložbe u Grafičkom kolektivu nakon rata, koju je uradila umetnica iz Amerike, naših korena.
- Na tu izložbu, ispričao mi je Darko, naišli su slučajno prilikom obezbeđenja načelnika Generalštaba, kada je jedan kolega primetio postavku. Sutradan je, posetivši izložbu, razgovarao o njoj s organizatorima, a da niko nije znao da je on glavni junak. U kasarni Pešadijske brigade u Valjevu nalazi se velika slika, ulje na platnu, nastala na osnovu te fotografije - kaže Dragan Vujičić.

Poštovani čitaoci, možete nas pratiti i na platformama: Facebook, Instagram, YouTube, TikTok, Telegram, Vajber. Pridružite nam se i prvi saznajte najnovije i najvažnije informacije.
Naše aplikacije možete skinuti sa Google Play i Apple AppStore.